Wanda Bartówna

BARTÓWNA Wanda, zamężna Gebethner (21 czerwca 1917 Warszawa – 31 sierpnia 1980 Warszawa)

aktor­ka

Była córką Adama i Zofii Bartów. Po ukoń­czeniu szkoły średniej uczyła się jako eksternistka i zdała egzamin aktorski w PIST. Debiutowała 8 czerwca 1937 w Teatrze Kameralnym w Warszawie w komedii Mecenas Bolbec i jego mąż. W Teatrze Kameralnym występowała jeszcze w sezonach 1937/38 i 1938/39, m.in. w rolach: Uczennicy (Niewiniątka), Niki Ker­czówny (Głębia na Zimnej), Mary (Elżbieta królo­wa, kobieta bez mężczyzny). Oceniana jako aktorka utalentowana, podobała się szczególnie w Głębi na Zimnej, w której wg Jana Parandowskiego „dała tchną­cy życiem i prawdą szkic młodej dziewczyny”. W czerwcu 1939 brała udział w przedstawieniu War­sztatu Teatralnego PIST-u w Teatrze Narodowym, występując w roli Izabeli (Kobieta o małym sercu). Współpra­cowała też z teatrem radiowym.

W czasie okupacji niem. była kelnerką w kawiarni „Bodo”; w 1940 krótko występowała w jawnym Teatrze Miasta Warszawy. W 1942 wyszła za mąż i do końca wojny nie praco­wała.

Od czerwca 1945 należała do zespołu Teatru Mi­niatur Syrena w Łodzi, ale już od października tego roku i następnie w sezonie 1945/46 była w Teatrze Miejskim Komedia w Gdyni. Później występowała: w sezonie 1946/47 w Teatrze Aktorów Województwa Gdańskiego, 1947/48-1948/49 w Teatrze Wybrzeże; następnie w Warszawie: w sezonach 1950/51–1955/56 w Teatrze Domu Wojska Polskiego, a 1956/57–1959/60 w Teatrze Sensacji i Teatrze Lalek Guliwer. Potem ustąpiła ze sceny; pracowała w Śródmiejskiej Spół­dzielni Mieszkaniowej w Warszawie.

Po wojnie gra­ła m.in. takie role, jak: Hanka (Moralność pani Dulskiej), Justysia (Mąż i żona), Lola (Strzały na ulicy Długiej), Leosia (Panie Kochanku), Natalia (Wassa Żeleznowa), Aniela (Wielki człowiek do ma­łych interesów), Edyta (Tajemniczy sobowtór). Wy­stępowała też w filmach.

Bibliografia

Almanach 1979/80; Hist. filmu t. 2 (il.), 3; Jewsie­wicki: Materiały; Kaszyński: Teatr łódz.; Marczak-Oborski: Teatr w Polsce 1918-39; J. Parandowski: Kiedy byłem recenzentem, Warszawa 1963; Słonimski: Gwałt; Szczep­kowska: 20 lat t. na Wybrzeżu (il.); Kur. Warsz. 1937 nr 158, 1939 nr 84, 150; Pam. Teatr. 1963 z. 1- 4 s. 186, 1973 z. 3-4 s. 485; Życie Warsz. 1980 nr 206, 213; Afisze i programy, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP.

Ikonografia

Fot. - Arch. Dok. Mech., MTWarszawa.

Filmografia

1938 - Moi rodzice rozwodzą się (f.), Strachy (f.), Za winy niepopełnione (f.); 1948 - Ostatni etap (f.); 1973 - Przeżyć dobrze jedno życie (d.); Fragm. kroniki film. z 1948, Arch. WFD.

Nagrania

Role - Red. Dok. Inf. PR.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1900–1980, t. II, PWN, Warszawa 1994.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów stosowanych w źródłowej publikacji.