Joanna Szczepkowska

SZCZEPKOWSKA Joanna
(ur. 1 maja 1953, Warszawa, Polska)
Aktorka teatralna i filmowa, pisarka, felietonistka. Jej ojciec, Andrzej Szczepkowski, był jednym z najwybitniejszych aktorów drugiej połowy XX wieku, dziadek zaś, Jan Parandowski to znany pisarz, badacz i miłośnik antyku. Atmosfera rodzinnego domu, tradycja antyczna i literacko-teatralna, w której się wychowywała, miały duży wpływ na jej zawodowe wybory i przyszłe życie.
Ukończyła Liceum im. Józefa Poniatowskiego. Studiowała w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej na Wydziale Aktorskim, który ukończyła w 1975 roku. Jej debiut aktorski, jeszcze podczas studiów w 1974 roku, to rola Iriny w "Trzech siostrach" Czechowa, reżyserowanych przez Aleksandra Bardiniego w Teatrze Telewizji.
Po raz pierwszy na scenie teatru wystąpiła w 1975 roku. Zagrała wówczas Fridę w "Janie Gabrielu Borkmanie" Ibsena w reżyserii Bardiniego w Teatrze Współczesnym w Warszawie. Choć była to niewielka, epizodyczna postać została zauważona przez recenzentów. Pisała o niej między innymi Leonia Jabłonkówna: "Joanna Szczepkowska w niewielkim epizodzie zajaśniała blaskiem talentu, inteligencji, wdzięku scenicznego, które każą wróżyć jej... ale lepiej nie kończmy..." ("Teatr" 1975 nr 12)
W latach 1975-1981 związana była z Teatrem Współczesnym w Warszawie. Do ważniejszych ról zagranych w tym teatrze należy zaliczyć: Anię z "Wiśniowego sadu" Czechowa (1976), Martę z "Przebudzenia wiosny" Wedekinda (1978), Afrosję Opupiejkinę w "Kurce wodnej" Witkacego (1980), Elzę ze "Smoka" Szwarca (1981) czy Reginę Engstrand z "Upiorów" Ibsena (1981).
W 1981 roku przeniosła się do Teatru Polskiego w Warszawie, gdzie dyrekcję objął właśnie Kazimierz Dejmek. W teatrze tym zatrudniona była do 1988. Zagrała tam szereg ról od postaci historycznych poczynając: Margeryty w "Ja, Michał z Montaigne" Hena (1984), Diany w "Fantazym" (1986) i Laury w "Kordianie" Słowackiego po kreacje współczesne, jak Agnieszka w "Chamsinie" Hłaski. Jednak najlepszą jej rolą w Teatrze Polskim była Aniela ze "Ślubów panieńskich" Fredry (1984). Wspomnieć jeszcze należy o jednej ważnej kreacji w tym czasie, a mianowicie, zagranej na scenie Teatru Prezentacji Uczennicy w "Lekcji" Ionesco (1987), w której zaprezentowała kunszt gry aktorskiej.
Następnym etapem jej aktorskiej kariery była współpraca, od 1988 roku, z Teatrem Powszechnym. Tu powstają znakomite kreacje aktorki: Emilia z "Lekcji polskiego" Bojarskiej (1988), Sonia z "Wujaszka Wani" Czechowa (1989), Julia z "Romea i Julii" (1990) oraz Tytania ze "Snu nocy letniej" Szekspira (1991) czy Spika Tremendosa z "Onych" Witkacego (1992).
Od 1992 roku rezygnuje z etatu w teatrze. Przygotowuje własny program "Joanna Szczepkowska contra inne instrumenty", z którym jeździ po całym kraju. Pisze wiersze i felietony, miedzy innymi do "Gońca Teatralnego", do "Wysokich obcasów" dodatku "Gazety Wyborczej". Występuje także gościnie w teatrach: Nowym w Poznaniu, Powszechnym i Współczesnym w Warszawie. W roku 1997 przygotowała wraz z Agnieszka Glińską (reżyseria) i Magda Maciejewską (scenografia) napisany przez siebie monodram "Goła baba", ukazujący prawdę i zakłamanie literacko-teatralnego świata, komercjalizację sztuki i podupadający coraz bardziej poziomu widzów teatralnych.
W 1999 roku wróciła do Teatru Powszechnego. Zagrała tu, cieszące się dużym powodzeniem i uznaniem krytyki, role: Alicji Ford w "Wesołych kumoszkach z Windsoru" Shakespeare'a (2000) i Esme Allen w "Zdaniem Amy" Hare'a (2001).
Szczepkowska jest także aktorką filmową. Debiutowała w roli Zosi w filmie Jana Rybkowskiego "Con amore" w 1976 r. Za rolę tę otrzymała nagrodę tygodnika "Film", za najlepszy debiut. W sumie zagrała w ponad stu filmach, z których wymienić należy jej role z "Domu" Jana Łomnickiego (Lidka Jasińska), "Doliny Issy" Tadeusza Konwiskiego (Rabinek), "Jeziora Bodeńskiego" Janusza Zaorskiego (Janka) czy "Damskiego interesu" Krzysztofa Zanussiego (Zofia). Aktorstwo filmowe uważa za łatwiejszy rodzaj grania, bo wszystko można powtórzyć i nie trzeba walczyć o uwagę widza, o jego skupienie. Za najlepsze jej kreacje filmowe uważa się Martę, żonę Klemensa w "Matce Królów" Janusza Zaorskiego i Cecylię Puciatównę w "Kronice wypadków miłosnych" Andrzeja Wajdy.
Zagrała także w wielu spektaklach Teatru Telewizji by wymienić: "Niespodziankę" Rostworowskiego (1978), "Męża i żonę" Fredry (1978), "Klątwę" Wyspiańskiego (1979), "Lato w Nohant" Iwaszkiewicza (1980), "Czajkę" Czechowa (1986), "Makbeta" (1988) i "Poskromienie złośnicy" Shakespeare'a (1990), "Portret wenecki" według Herlinga-Grudzińskiego (1998).
Joanna Szczepkowska jest także pisarką. Opublikowała zbiór felietonów "Drugie podwórko" (2000), "Sześć minut przed czasem" (2004), "Fragmenty z życia lustra" (2004), "Gołą babę" (2005) i dwa tomiki wierszy "Mój tata" i "Miasta do wynajęcia" (1997). Jest także autorką scenariusza komediowego serialu zrealizowanego przez TVP "Garderoba damska", w którym zagrała jedną z bohaterek.