Andrzej Szczepkowski
Biografia
Ur. 26 IV w Suchej (obecnie Sucha Beskidzka). Zm. 31 I 1997 w Warszawie.
Aktor, pedagog, działacz społeczny. Uczył się w V Państwowym Gimnazjum i Liceum typu humanistycznego w Krakowie; w roku 1938 zdał maturę. Podczas okupacji sowieckiej podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Iwana Franki, ale wkrótce je przerwał. Ewakuowany na początku 1944 roku wraz z Instytutem Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami, gdzie pracował, związał się z Krakowskim Teatrem Podziemnym Adama Mularczyka i 28 V zadebiutował w nim rolą Cześnika z Zemsty Aleksandra Fredry. Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej zdał w lutym 1945 roku egzamin do Studia przy Starym Teatrze w Krakowie. Zagrał w studiu rolę tytułową w Powrocie Odysa S. Wyspiańskiego w reż. Tadeusza Kantora. 1 X 1945 zdał egzamin praktyczny, tego dnia został członkiem ZASP. Na scenie zawodowej debiutował w krakowskim Teatrze Powszechnym im. Żołnierza Polskiego rolą Porucznika Himlera w przedstawieniu Burmistrz Stylmondu M. Maeterlincka w reż. Emila Chaberskiego. 2 VII 1946 zdał w Warszawie egzamin teoretyczny, studia ukończył w roku 1947. Związał się kolejno z teatrami: Teatrem Kameralnym Tow. Uniw. Robotniczego (TUR), Teatrem Domu Wojska Polskiego, Teatrem Polskim w Poznaniu, Teatrami Śląsko-Dąbrowskimi w Katowicach i Sosnowcu. W 1949 zamieszkał w Warszawie i związał się z Teatrem Narodowym (Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale W. Bogusławskiego w reż. Leona Schillera, Niemcy L. Kruczkowskiego w reż. Erwina Axera). Od 1954 kierował kabaretem politycznym Stańczyk, następnie związał się z kabaretem Szpak. W 1957 przeniósł się do warszawskiego Teatru Komedia. W sezonie 1961/62 został aktorem Teatru Polskiego. W 1962 roku wrócił do Teatru Narodowego, kierowanego wówczas przez Kazimierza Dejmka.
W 1966 roku przeszedł do Teatru Dramatycznego, którego został dyrektorem. Zagrał tu m.in. Cesarza Karola V w Anabaptystach F. Dürrenmatta w reż. Ludwika René:
(…) Trudno chyba o lepszego wykonawcę epizodycznej roli cesarza Karola V niż Andrzej Szczepkowski. [Jacek Fruhling, „Tygodnik Demokratyczny” nr 48, 1967];
(…) Andrzej Szczepkowski zagrał Karola V po brechtowsku, taka to też i postać z jej błyskotliwym monologiem, wygłaszanym przez cesarza w koszuli, cesarza rozbrojonego. [JASZCZ, „Trybuna Ludu” nr. 323, 1967]
Tutaj w 1968 wyreżyserował sztukę Ja-Napoleon Joanny Olczak. Od 1967 wykładał w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. I od tego roku występował w kabarecie Pod Egidą. Po tak zwanych wydarzeniach marcowych 1968 roku oraz odwołaniu Andrzeja Kijowskiego z funkcji kierownika literackiego zrezygnował z prowadzenia Teatru Dramatycznego.
Na scenę Teatru Dramatycznego powrócił w 1971 i zagrał Brutusa w Juliuszu Cezarze W. Shakepseare’a w reż. Ludwika René, jako Racapan zagrał w Na czworakach Tadeusza Różewicza w reż. Jerzego Jarockiego, kolejno grał w spektaklach: Wyzwolenie S. Wyspiańskiego w reż. Jerzego Golińskiego, Elektra J. Giraudoux w reż. Kazimierza Dejmka, Ślubie W. Gombrowicza i Rzeźni Sławomira Mrożka w reż. Jerzego Jarockiego, Kubusiu Fataliście D. Diderota w reż. Witolda Zatorskiego, Nocy listopadowej S. Wyspiańskiego w reż. Macieja Prusa, Hamlecie W. Shakepseare’a w reż. Gustawa Holoubka. Za rolę Dyrektora Filharmonii w Rzeźni otrzymał w 1975 roku nagrodę na XVI Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu. W 1978 roku został prodziekanem Wydziału Aktorskiego warszawskiej PWST i pełnił tę funkcję do 1981 roku. Od 1981 był ponownie aktorem Teatru Polskiego w Warszawie, gdzie grywał w spektaklach Kazimierza Dejmka. W 1988 roku przeszedł na emeryturę.
Stale współpracował z Teatrem Telewizji i radiem. Wystąpił w ponad pięćdziesięciu filmach.[1]
[1] Szczepkowski Andrzej Tadeusz, [online] Warszawa, Narodowy Instytut Audiowizualny [ dostęp 7.09.2020 ], dostępny w Internecie: https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/andrzej-tadeusz-szczepkowski
Bibliografia
- Roman Włodek, Szczepkowski Andrzej Tadeusz, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLVII, Warszawa–Kraków 2010–2011 [wersja cyfrowa]