Andrzej Łapicki
Biografia
Ur. 11 XI 1924 w Rydze. Zm. 21 VII 2012 w Warszawie
Absolwent słynnego warszawskiego gimnazjum im. Stefana Batorego. Brał udział w tajnym życiu teatralnym podczas okupacji (grał w konspiracyjnym przedstawieniu Posażnej jedynaczki Fredry-syna, w programach Teatru Żołnierskiego BIP-u Komendy Głównej AK). Debiutował w 1945 w Krakowie, gdzie Teatr Wojska Polskiego grał Wesele w reżyserii Jacka Woszczerowicza (statystował w III akcie z kosą). W zespole TWP w Łodzi pracował do roku 1948; potem był w Teatrze Kameralnym Erwina Axera, z którym przeniósł się do Warszawy w 1949. Na tej scenie (przemianowanej na Teatr Współczesny) pracował od roku 1958 do 1972, jako aktor i reżyser.[1]
W latach 1964-1966 oraz w sezonie 1982/1983 był etatowym aktorem Teatru Dramatycznego. W tym czasie zagrał m.in. w spektaklach Don Juan, czyli miłość do geometrii Maxa Frischa w reż. Ludwika René, Urząd Tadeusza Brezy w reż. Władysława Krzemińskiego, Mord w katedrze T.S. Eliota w reż. Jerzego Jarockiego, Koriolan Williama Shakepseare’a w reż. Krzysztofa Kelma oraz sztuce Dwie głowy ptaka Władysława Terleckiego, którą sam wyreżyserował.
Na scenie Teatru Dramatycznego zadebiutował tytułową rolą w spektaklu Don Juan, czyli miłość do geometrii M. Frischa w reż. Ludwika René:
(…) Trudno sobie wyobrazić lepszą obsadę roli tytułowej od ANDRZEJA ŁAPICKIEGO. Ten pełen wdzięku i tak Inteligentny aktor dawno już nie zagrał tak dobrze i ciekawie. Był prawdziwym intelektualistą i pełnym uroku mężczyzną. Wierzyliśmy mu, że góruje całkowicie nad swym otoczeniem i że okrutnie męczą go kobiety. Nie chciał być bohaterem złych romansów, postacią z literatury. (Roman Szydłowski, „Trybuna Ludu”, 1964)
W 1982 wystąpił w legendarnej inscenizacji Jerzego Jarockiego Mord w katedrze:
Odkryciem warszawskiej inscenizacji Mordu w katedrze jest scena końcowa, pełna nieoczekiwanej ironii: prezentacja racji rycerzy, którzy zabili arcybiskupa. Jest to bardzo angielska scena, pełna ironii, wymierzonej przeciwko obłudzie, przypominająca chwilami epilog Świętej Joanny Shawa (na której wpływ sam Eliot się zresztą powołuje). W dawnych spektaklach scena ta bywała zwykle przytłoczona wrażeniem poprzedzającego ją morderstwa. Teraz zabrzmiała przerażająco. Szczególnie Andrzej Łapicki i Bogusz Bilewski wznoszą się tu na wyżyny kunsztu oratorskiego, przekazując bezbłędnie ironiczny podtekst tyrad Reginalda Fritz Urse i siepacza Ryszarda Brittona. (Roman Szydłowski, Życie literackie, 1982)
Łapicki wyreżyserował Dwie głowy ptaka Władysława Terleckiego – ostatni spektakl warszawskiego Teatru Dramatycznego przed rozwiązaniem przez władze, stawiający pytania o granice zdrady i lojalności, a także realizmu politycznego (1982):
Na Małej Scenie Teatru Dramatycznego wyreżyserował tę sztukę [Dwie głowy ptaka] Andrzej Łapicki, według adaptacji powieści, zrobionej przez autora. Ślady tego powieściowego pierworództwa pozostały, krótkie kolejne sceny, dziejące się na przemian w sali przesłuchań śledczych i w celi więziennej, mają bardziej epicki niż dramatyczny charakter. Ale sztuka pomimo to robi wrażenie, a jeśli jest zagrana tak sprawnie jak w Teatrze Dramatycznym, robi wrażenie tym większe. Doskonale narysowane sylwetki obu pułkowników, prowadzących śledztwo, brutala Tuchołki i zimnego w swej poprawności Griszina, ukazują Gajos i Łapicki, którzy mogą te role zaliczyć do swoich niespornych sukcesów. Ale i Andrzej Blumenfeld jako tragicznie poszarzały, ale przecież bardzo młody Waszkowski udźwignął rolę, która skazywała go właśnie na jeden tylko ton. (JASZCZ, „Perspektywy”, 1983)
Był aktorem Tadeusza Konwickiego (Pijak Pietuch w filmie Salto, 1965; Andrzej w Jak daleko stąd, jak blisko, 1971), a także Andrzeja Wajdy: w teatrze (Kurt w Play Strindberg Dürrenmatta na scenie Współczesnego, 1970) i w filmie (reżyser we Wszystko na sprzedaż,1968; Poeta w Weselu,1972). Od lat 70. coraz częściej zajmował się reżyserią, realizując najchętniej repertuar kameralny: klasykę polską (Skiz Zapolskiej – i rola Tola, 1967; Lekkomyślna siostra Perzyńskiego, 1971; W małym domku Rittnera w Teatrze TV 1970), jak również sztuki współczesne (Amerykański ideał Albeego; Lucy Crown Irvinga Shawa, Kłamstwo Bergmana w Teatrze Telewizji). W latach 1972-1980 pracował w Teatrze Narodowym (i w Teatrze Małym) jako aktor i reżyser.
W latach 80. Łapicki piastował kilka ważnych publicznych funkcji: rektora warszawskiej PWST, wybranego demokratycznie w pierwszych wolnych wyborach w dziejach tej uczelni (na dwie kadencje, od 1981 do 1987); a także posła na Sejm z listy „Solidarności” oraz przewodniczącego Komisji Kultury i Środków Przekazu. Był dwukrotnie prezesem ZASP-u, oddanym działaczem i rzecznikiem środowiska, jednym z najwybitniejszych w historii tego stowarzyszenia.
[1] B. Osterloff, Andrzej Łapicki, w: http://www.encyklopediateatru.pl/osoby/2366/andrzej-lapicki