Osoby

Jan Świderski urodził się 14 stycznia 1916 roku w Chmielińcu. Początkowo studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, ale szybko zmienił zainteresowa­nia i w roku 1938 ukończył Wy­dział Aktorski warszawskiego Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej, by podjąć pracę w Tea­trze Polskim w Poznaniu. W cza­sie okupacji hitlerowskiej prowa­dził konspiracyjny teatrzyk w Kra­kowie. Po wojnie, w roku 1948 otrzymał dyplom aktorski łódz­kiej PWST, ale wcześniej grał w teatrach Białegostoku i Lublina. Od roku 1949 związał się z teatra­mi warszawskimi - Polskim, Dra­matycznym, a od roku 1966 do końca swoich dni pracował w Tea­trze Ateneum. Był wybitnym pe­dagogiem, wychowawcą kilku po­koleń aktorskich w stołecznej PWST, w której od roku 1949 był profesorem, a w latach 1952 -1963 pełnił funkcję prorektora tej uczelni.
Szczególnie wielkie zasługi po­łożył dla polskiego teatru jako ak­tor i reżyser. Stworzył niezapom­niane kreacje, m.in. w "Romulusie Wielkim", "Cenie", repertuarze klasycznym i współczesnym, światowym i polskim. Zapisał się w pamięci jako jeden z najwybitniej­szych aktorów Teatru TV w latach sześćdziesiątych i siedemdzie­siątych. W opiniach innych artystów Jan Świ­derski uchodził za mistrza. Uważał, że na scenie gra siebie, ale lubił role prze­wrotne. Zwykł był mawiać swoim stu­dentom, że gra aktorska nie polega na udawaniu, że zmienia się w kogoś in­nego, ale na pokazywaniu siebie w in­ny sposób, w okolicznościach fikcyj­nych. Gram siebie, a w zależności od roli zmieniam pozornie swój wygląd, mówił. Był mistrzem charakteryzacji. Znany z ciętego języka, nie przepusz­czał okazji do pojedynków słownych, z których zawsze wychodził zwycię­sko. Znacznie mniej szczęścia miał do filmu. Zagrał wprawdzie kilkadziesiąt ról filmowych, ale nie były to szczególne osiągnięcia ("Zakazane piosenki", "Pierwsze dni", "Kariera", "Dom bez okien", "Troje i las", "Daleka jest droga", "Popioły", "Spirala", "Pełnia" i in­ne). Był laureatem nagród państwo­wych w latach 1950, 1964 i 1976. Zmarł 18 października 1988 roku w Warszawie. Pisano wtedy o śmierci króla sceny.
Źródło: Trybuna nr 116, 1996-05-18/19 i Słowo Ludu nr 1746, 1993-01-29