Osoby

KOWALCZYK Edward Jakub (12 X 1905 Lublin - 25 X 1978 Warszawa), aktor. Był synem An­toniego i Eleonory K., mężem aktorki i suflerki Heleny K. z Wojtasiewiczów. Debiutował ok. 1926 na scenie T. Miejskiego w Lublinie, statystując i grając epizody. W 1928-33 należał do zespołu T. Miejskiego w Lublinie, 1933-38 do Objazdowego T. Wołyńskiego z siedzibą w Łucku; w sez. 1938/39 grał w T. Miejskim w Bydgoszczy, a na sez. 1939/40 zaangażował się do T. Polskiego w Katowicach. W czasie okupacji niem. był właścicielem sklepu opa­łowego. Na scenę lub. powrócił w sierpniu 1944 i grał najpierw w zespole I. Ładosiówny i J. Klejera (sierpień-październik 1944) potem w T. Wojska Pol. (październik 1944 - styczeń 1945), z którym w lutym 1945 występował gościnnie na scenie T. im. Słowackiego w Krakowie i T. Śląskiego w Katowi­cach, a nast. od marca 1945 w T. Miejskim pod dyr. A. Różyckiego. Od 1946 do przejścia na eme­ryturę w 1973 był aktorem T. Polskiego w Warsza­wie, z przerwą od 1 XII 1953 do 31 XII 1954, kiedy należał do zespołu T. Współczesnego. Grał niewielkie role charakterystyczne takie, jak: Joris ("Subretka"), Risling ("Dom wariatów"), Aleksy ("Cnotliwa Zuzanna"), John ("Historia dwu serc"), Dulski ("Mo­ralność pani Dulskiej"), Żyd i Ojciec ("Wesele"), Mielnicki ("Pensja pani Latter"), Chmara ("Mazepa"), Jakub ("Mewa"), Jan ("Wychowanka"), Gubernator ("Martwe du­sze"). Występował także w filmach polskich.
Bibl.: Almanach 1978/79; Formanowicz; Hist. filmu t. 3, 5; Iwaszkiewicz: T. Polski; Kaszyński: Teatr łódź.; Z. Kwieciński, B. Nycz: Życie teatralne Lublina (1933/34-1936/37), Lublin 1938 s. 18-23; Mrozińska: Karabin i maska; Sto­kowa: Wyspiański; Teatr Wołyński s. 51 (il.); Kur. Warsz. 1937 nr 240, 250, 1938 nr 238; Pam. Teatr. 1975 z. 3-4 s. 420; Sł. Powsz. 1978 nr 258 (il.); Afisze, programy, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP.
Ikon.: J. Żebrowski: K. jako Rudnicki (Odwiedziny), rys., repr. Express Wiecz. 1955 nr 259; Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, ZASP.
Film.: 1954 - Domek z kart (f.); 1958 - Wolne miasto (f.); 1964 - Wilczy bilet (f.); 1970 - Romantyczni (f.); 1971 - Wezwanie (f.); Fragm. kronik i materiałów film. z 1949-67, Arch. WFD.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994