Osoby

JAŚKIEWICZ Stanisław (12 I 1907 Libawa - 21 XII 1980 Warszawa), aktor, reżyser. Był synem Antoniego J. i Ewy z Wolskich, mężem Barbary Drapińskiej, aktorki. Maturę zdał w 1925 w Wilnie, w 1929 ukończył Oddział Dram. przy Warsz. Kon­serwatorium Muzycznym. Został zaangażowany przez A. Zelwerowicza do T. Miejskich w Wilnie (de­biutował 21 XI t.r. jako Tyzbe w "Śnie nocy letniej") i występował tam do 1931. W 1931 grał w warsz. t. Elizeum, w 1932-38 w T. Miejskich we Lwowie, 1938-41 ponownie w Wilnie (T. Miejski na Pohulance, nast. Polski T. Dramatyczny). O zagranej tam roli Botwela ("Maria Stuart" J. Słowackiego) pisał M. Limanowski: "...podskórnie, bez omyłki w swej artystycznej intuicji dał obraz upiora". W nast. latach przebywał w Warszawie; w 1943/44 ucze­stniczył w programach tajnego t. wojskowego. Po wojnie w sez. 1946/47 występował w T. Kameral­nym Domu Żołnierza w Łodzi, potem w Warszawie: 1947/48-1948/49 w T. Powszechnym, 1949-57 w T. Współczesnym (1955-57 także na scenie T. Naro­dowego), od 1957 do przejścia na emeryturę w 1975, w T. Polskim. Reżyserował m.in. "Okno w lesie" (Koszalin, 1954), "Pogotowie serca" (Zielona Góra. 1955), "Świt, dzień i noc" (T. Współczesny, Warszawa, 1958). Jubileusz czterdziestopięciolecia pracy obchodził 17 XII 1974 w T. Polskim. Ob­darzony szlachetną męską urodą grał pocz. amantów, potem gł. rezonerów, a także role charaktery­styczne. Powściągliwy i precyzyjny, kulturalny i oszczędny w środkach aktorskich, był często niezauważany przez krytykę. Grał role drugoplanowe, takie jak: Daniel ("Mirla Efros", 1929), Emil Sternek ("Porwanie Sabinek", 1932), Britanus ("Cezar i Kleo­patra", 1933), Nos ("Wesele", 1933), Doktor Buli ("Czło­wiek, który był Czwartkiem", 1934), Daum ("Nocne loty", 1935), Książę ("Nie-Boska komedia", 1935), Henryk ("Grube ryby", 1936), Oront ("Mizantrop", 1936), Tomasz Savelli ("Szkarłatne róże", 1939), Branicki ("Rejtan', 1939), Piorunowicz ("Klub kawalerów", 1940), Blunschli ("Żołnierz i bohater", 1947), Orsino ("Wieczór Trzech Króli", 1950), Mąż ("Ich czworo", 1952), Biskup Limy ("Teatr Klary Gazul", 1955), Patryk Bombelles ("Zaproszenie do zamku", 1956), Helmer ("Nora"), Lenna ("Don Karlos", 1960), Pułkow­nik Pickering ("Pigmalion", 1961), Miusow ("Bracia Karamazow", 1963), Profesor Cipriani ("Strażak Tot", 1968), Prezes ("Po tamtej stronie świec", 1974). Czę­sto występował w Teatrze TV i w filmach polskich.

Bibl.: Almanach 1980/81; Hist. filmu t. 2, 5; Kaszyński: Teatr łódź.; M. Limanowski: Duchowość i maestria. Re­cenzje teatralne 1901-1940, Warszawa 1992; Osiński: Re­pertuar; T.Wspólczesny w Warszawie; Pam. Teatr. 1954 z. 4 s. 228-232 (il.; tu błędnie jako Władysław), 1960 z. 2 s. 288, 1963 z. 1-4 s. 139, 215, 225 (il.), 257-261, 269, 1964 z. 4 s. 416, 1986 z. 2-3 s. 353-357; Afisze, programy, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP; Rymkiewicz: T. Powszechny.
Ikon.: W. Dunin-Marcinkiewicz: J. w roli (Hulla di Bulla), akw., 1934 - MTWarszawa; L. Jeśmanowicz: karyk. (czte­ry): J. jako Sandor Asztalos (W perfumerii), rys., ok. 1939- 40, repr. wycinek z gazety; J. jako Rembo (Damy i huzary), kredka, tusz, ok. 1939-40; J. jako Birnbaum (Tessa), rys., piórko, ok. 1939-40 oraz J. jako Konrad (Dobra wróżka), rys., kredka, ok. 1939-40 - IS PAN; J. Żebrowski: J. jako Kapitan (Huzarzy), karyk., rys., repr. Express Wiecz. 1956 nr 72 oraz J. jako Patryk Bombelles (Zaproszenie do zamku), karyk., rys., repr. Express Wiecz. 1956 nr 238;
Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, MTWarszawa, ZASP.
Film.: 1937 - Płomienne serca (f.); 1948 - Ostatni etap (f.); 1953 - Żołnierz zwycięstwa (f.); 1954 - Domek z kart (f.); 1958 - Wolne miasto (f.); 1960 - Krzyżacy (f.); 1962 - Spóźnieni przechodnie, cz.II (f.); 1963 - Pamiętnik pani Hanki (f.); 1965 - Kapitan Sowa na tropie (s.tv), Zakocham są między nami (f.); 1966-1968 - Stawka większa niż życie (s.tv); 1968 - Kiedy miłość była zbrod­nią - Rassenschande (f.); 1969 - Oswobożdienije - Wyzwolenie cz.II (f. prod. ZSRR); 1970 - Oswobożdienije - Wyzwolenie cz.III (f. prod. ZSRR); 1971 - Epilog norymberski (f.), Oswobożdienije - Wyzwolenie cz.IV (f. prod. ZSRR); 1973 - Wielka miłość Balzaka (s.tv); 1974 - Zapamiętaj imię swoje (f.); 1976 - Kazimierz Wielki (f,); 1977 - Sołdaty swobody - Żołnierze wol­ności (f. prod. ZSRR), Czerwone ciernie (f.), Sprawa Gorgonowej (f.); 1978 - Tańczący jastrząb (f.); 1980 - Powstanie listopadowe 1830-1831 (tv); 1981 - Glosy (f.), Zamach stanu (f.); Fragm. kronik i materiałów film. z 1962-76, Arch. WFD; Materiały - Archiwum TVWarszawa. Nagrania: Role - Arch. Dok. Mech., Red. Dok. Inf. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994